پرسش و پاسخ دربارۀ کوید ۱۹

شایع‌ترین نشانگان کوید-۱۹ عبارتند از:

• تب
• سرفۀ خشک
• خستگی

سایر نشانگانی که شیوع کمتری دارند و ممکن است در برخی بیماران بروز کند نیز عبارتند از:

• از دست دادن بویایی یا چشایی
• گرفتگی بینی
• ورم یا آماس ملتحمۀ چشم (قرمز شدن سفیدی چشمان)
• گلودرد
• سردرد
• درد عضلانی یا مفصلی
• انواع گوناگون جوش پوستی
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• لرز یا سرگیجه

نشانگان شدید بیماری کوید-۱۹ عبارتند از:

• تنگی نفس
• بی‌اشتهایی
• گیچی
• درد یا فشار دائمی در قفسۀ سینه
• تب (بالای ۳۸ درجۀ سانتی‌گراد)

سایر نشانگانی که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

• کج‌خٌلقی
• پریشانی
• کاهش هوشیاری (برخی اوقات با با تشنّج همراه است)
• اضطراب
• افسردگی
• اختلالات خواب
• اختلالات شدیدتر و نادر عصبی از قبیل انواع سکته، التهاب مغز، هذیان و آسیب عصبی  

اگر تب، درد یا فشار روی قفسۀ سینه، ناتوانی در صحبت یا حرکت و/یا سرفه‌ای که به مشکل شدن نفس کشیدن یا نفس‌تنگی منجر می‌شود را تجربه کردید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در صورت امکان، ابتدا با بیمارستان یا مرکز درمانی تماس بگیرید تا شما را به مکان مناسبی ارجاع دهند و دچار سردرگمی و اتلاف وقت نشوید. 

بخش اعظم افرادی که نشانگان کوید-۱۹ را دارند (حدود ۸۰ درصد) بدون نیاز به درمان پزشکی بهبود می‌یابند. شدت این بیماری در حدود ۱۵ درصد از افراد بیشتر است و نیاز به اکسیژن خواهند داشت و ۵ درصد افراد نیز به شدت بیمار می‌شوند و نیاز به مراقبت‌های ویژه پیدا خواهند کرد.

عوارضی که به مرگ منجر می‌شوند عبارتند از:

• از کار افتادن ریه
• سندروم دیسترس تنفسی حاد (ARDS)
• شوک عفونی یا شوک سپسیس
• ترومبوآمبولیک
• و/یا از کار افتادن چند اندام از جمله قلب، کلیه‌ها و کبد

در برخی موقعیت‌های نادر، ممکن است کودکان چند هفته بعد از عفونت، سندروم التهابی حاد را بروز دهند.  

احتمال شدید بودن بیماری کوید-۱۹ در افراد ۶۰ سال به بالا و آنهایی که بیماری‌های زمینه‌ای مثل پرفشار خونی (فشار خون بالا)، مشکلات قلبی و ریوی، دیابت، چاقی یا سرطان دارند بیشتر است.

اما، این بیماری می‌تواند افراد با هر سنی را درگیر کرده و به شدت مریض کند یا حتی به مرگ منجر شود. 

نشانگان کوید-۱۹ از جمله خستگی، نشانگان تنفسی و عصبی در برخی افرادی که در گذشته به این بیماری مبتلا شده‌اند، چه به کمک‌های پزشکی نیاز داشته‌اند یا نه، ادامه‌ار می‌شود.

سازمان بهداشت جهانی در کنار دیگر سازمان‌های مربوطه دربارۀ اینکه نشانگان بیماری کوید-۱۹ در چه درصدی از افراد ادامه‌دار می‌شود و برای چه زمانی این نشانگان باقی می‌ماند و اصلاً دلیل آن چیست، در حال تحقیق و پژوهش است.

با چند اقدام احتیاطی از قبیل فاصله‌گذاری اجتماعی، زدن ماسک، به ویژه زمانی که به اجبار نمی‌توانید فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنید، تهویۀ مناسب اتاق، اجتناب از ورود به تجمعات و تماس نزدیک با دیگران، شستن منظم دستان و سرفه کردن در دستمال کاغذی یا آرنج خم‌شدۀ خود، سلامتی و ایمنی را به خود و دیگران هدیه دهید.

هر کسی که نشانگانی که در بالا گفته شد را دارا می‌باشد، باید در صورت امکان تست دهد. افرادی که نشانگانی ندارند، اما تماس نزدیکی با فردی آلوده به این ویروس داشته‌اند یا احتمال آن‌را می‌دهند که با فرد آلوده‌ای تماس داشته‌اند نیز باید تست دهند. اما بهتر است در این زمینه‌ها از دستورالعمل‌های محلی یا کشور خود در این زمینه پیروی کنید. برای مثال، در کشور ما (ایران) ابتدا به پزشک مراجعه و او در صورت نیاز به شما تست را پیشنهاد می‌دهد.

در خلال انتظار برای دریافت نتیجۀ تست فرد باید خود را قرنطینه کند.  

در اکثر مواقع، برای شناسایی این بیماری و تأیید عفونت از تست مولکولی استفاده می‌شود. عکس‌العمل زنجیرۀ پلیمراز یا PCR رایج‌ترین تست مولکولی مورد استفاده می‌باشد. نمونه‌بردار از بینی یا گلوی فرد نمونه‌برداری می‌کند. تست مولکولی برای تأیید عفونت فعال کاربرد دارد، یعنی این تست معمولاً می‌تواند وجود ویروس را چند روز بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس یا حول و حوش زمان بروز نشانگان مشخص کند.

تست‌های سریع آنتی‌ژن (که تست تشخیصی سریع یا RDT هم نامیده می‌شوند) پروتئین‌های ویروس (آنتی‌ژن‌ها) را شناسایی می‌کنند. در این روش، نمونه‌بردار نمونه‌ را از بینی و گلوی فرد می‌گیرد. این روش بسیار ارزان‌تر و سریع‌تر از PCR است، اما دقت آن در تعیین بیماری کمتر است.  

انزوا و قرنطینه هر دو جزو روش‌های پیشگیری از پخش شدن ویروس کوید-۱۹ هستند.

قرنطینه برای کسی است که درمعرض ویروس بوده است، چه علائم داشته باشد چه نداشته باشد. قرنطینه می‌‎تواند در خانه یا محل‌های تعبیه‌شده برای این کار انجام شود. فرد مبتلا به کوید-۱۹ باید ۱۴ روز در قرنطینه بماند. 

انزوا برای افرادی به کار برده می‌شود که نشانگان کوید-۱۹ را دارند یا تست آنها مثبت شده است. انزوا یعنی جدا ماندن از سایرین و به طور ایده‌آل در محیطی که تجهیزات پزشکی دارد. اگر امکان انزوا در چنین محیطی وجود نداشت و شما نیز در دستۀ افرادی نیستید که احتمال شدت گرفتن بیماری در آنها زیاد است (در بالا به آن اشاره شد، مثل سن و داشتن بیماری‌های زمینه‌ای)، می‌توانید در خانه همان قرنطینه را پیاده کنید. اگر نشانگان کوید-۱۹ را داشتید، دست‌کم باید ۱۰ روز قرنطینه را ادامه دهید. اگر نشانگان شما از بین رفت باید ۳ روز دیگر هم در قرنطینه بمانید. اگر تست شما مثبت باشد، اما نشانگانی نداشته باشید، باید به مدت ۱۰ روز در قرنطینه بمانید. در عکس زیر می‌توانید کاملاً به این موضوع پی ببرید.

اگر در معرض فردی قرار گرفتید که کوید-۱۹ داشت، ممکن است شما نیز آلوده شده باشید، حتی اگر احساس بیماری نکنید.

بعد از قرار گرفتن در معرض فردی که کوید-۱۹ دارد، موارد زیر را انجام دهید:

• به پزشک مراجعه کرده یا با مراکز ارائه‌ دهندۀ خدمات در این زمینه تماس بگیرید و و از او درخواست تست کوید-۱۹ کنید. 
• حتماً به دستورالعمل‌های پزشک یا اُپراتور گوش کنید تا از پخش شدن این ویروس جلوگیری شود.
• اگر امکان تست گرفتن نبود، به مدت ۱۴ روز خانه قرنطینه بمانید و با کسی در تماس نباشید.
• در مدت قرنطینه سر کار، مدرسه یا محیط‌های شلوغ نروید. از کسی بخواهید تا مایحتاج زندگی شما را خریداری کند.
• با دیگران حدا‌اقل ۱ متر فاصله داشته باشید، حتی از اعضای خانوادۀ خود.
• برای حفاظت از دیگران ماسک پزشکی بزنید.
• دستان خود را چندین بار در روز بشویید.
• در اتاق جدایی بمانید و از اعضای خانوادۀ خود فاصله بگیرید و اگر این کار مقدور نبود، ماسک پزشکی بزنید.
• تهویۀ اتاق باید مناسب باشد.
• اگر فرد دیگری در اتاق شما سکونت دارد، تخت شما باید از تخت نفر دیگر حداقل ۱ متر فاصله داشته باشد.
• به مدت ۱۴ روز به بروز علائم و نشانگان بیماری توچه کنید.
• با تماس تلفنی یا تماس آنلاین با عزیزانتان سعی کنید تا روحیۀ مثبت خود را در این مدت حفظ کنید. فعالیت ورزشی در خانه نیز در مثبت ماندن روحیۀ شما تأثیر زیادی دارد.

اگر تب داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید. در طول مسیر خود به سوی بیمارستان، ماسک پزشکی بزنید و دستان خود را به سطوح نزنید.  

اگر هر یک از نشانگان کوید-۱۹ را دارید، به مراکزی که برای این کار تعبیه شده‌اند تماس بگیرید و هر چه گفتند انجام دهید. به مدت ۱۴ روز در خانه و به دور از دیگران، خود را قرنطینه کنید و مرتب سلامتی خود را با چک کردن علائم رصد کنید.

اگر تنگی نفس یا احساس درد یا فشار در قفسۀ سینۀ خود دارید، به سرعت به بیمارستان مراجعه کنید. قبل از مراجعه نیز بهتر است با مراکز درمانی تماس بگیرید تا بهترین مرکز را به شما پیشنهاد کنند. توجه داشته باشید که هنگام مراجعه به بیمارستان، حتماً ماسک پزشکی بزنید و حداقل با دیگران ۱ متر فاصله داشته باشید. همچنین از تماس دستان خود با سطح جداً خودداری کنید.

آنتی‌بیوتیک‌ها بر علیه ویروس نمی‌توانند کاری کنند؛ آنها فقط در رابطه با عفونت‌های باکتریایی مؤثرند. کوید-۱۹ یک بیماری ویروسی اس، بنابراین آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیری بر آن ندارند. در نتیجه، نباید از آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری یا درمان کوید-۱۹ استفاده کرد. 

ممکن است در بیمارستان‌ها، پزشک برای پیشگیری از عفونت‌های ثانویۀ باکتریایی که می‌تواند در بیماران بدحال کرونایی رخ دهد، به بیمار آنتی‌بیوتیک دهد. اما، باید توجه داشت که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باید تحت نظر پزشک و با تجویز او باشد.  

دانشمندان سراسر دنیا در حال کار بر روی راه‌های درمان کوید-۱۹ هستند. داروهایی نیز بدین منظور به بیماران داده می‌شود که هیچ کدام از آنها نمی‌تواند کاملاً باعث از بین رفتن این ویروس شود، اما می‌توانند باعث بهبود حال بیمار شوند. اما توچه داشته باشید که آنها باید تحت نظر پزشک و با تجویز او به بیمار داده شوند.