مگس پران

تا حالا شده که چیزهای شناوری را در میدان دید خود ببینید. این اجسام مثل کرم‌های کوچک یا لکه‌های شفاف می‌مانند و وقتی که سعی می‌کنید با دقت بیشتری نگاه کنید، آن‌ها از بین می‌روند. و وقتی به طرف دیگری نگاه می‌کنید، دوباره ظاهر می‌شوند. اما نیازی به شستن چشمانتان نیست. چیزی که می‌بینید، پدیده‌ای رایج به نام فلوتر یا جسم شناور است. نام علمی این اجسام، موسکای والی تانتس هست که یعنی مگس‌های در حال پرواز و مثل نام‌شان، می‌توانند کمی ناخوشایند باشند. اما این اجسام چه هستند؟

اما این اجسام، حشره یا اشیای خارجی نیستند. بلکه آن‌ها در کره‌ی چشم قرار دارند. ممکن است این اجسام به دلیل حرکت و تغییر شکلی که دارند، زنده به نظر برسند، اما آن‌ها زنده نیستند.  اجسام شناور، اجسام کوچکی‌اند که روی شبکیه‌ی چشم سایه می‌اندازند. شبکیه، بافتی حساس به نور است که در پشت چشم واقع شده است.  این اجسام شناور می‌توانند تکه‌های بافتی، سلول‌های قرمز خون، یا توده‌ای از پروتئین‌ها باشند. و از آنجایی که آن‌ها در مایع کره‌ی چشم شناور هستند، با حرکت چشمان، اجسام شناور نیز حرکت می‌کنند. بیشتر اوقات، اجسام شناور قابل تمییز نیست. اما هر چه آن‌ها به شبکیه‌ی چشم نزدیک تر شوند، احتمال رؤیت آن‌ها زیادتر می‌شود. مثل این که دست خود را به میزی نزدیک کنید که بالای آن یک لامپ قرار گرفته است. نتیجه این کار، سایه‌ای مشخص‌تر و واضح‌تر است. اجسام شناور به ویژه هنگام نگاه کردن به سطوح روشن، مشهودترند، مثل  نگاه کردن به صفحه‌ی سفید مانیتور، برف یا آسمان صاف. در این شرایط، یکسان بودن رنگ پس‌زمینه باعث تشخیص آسان‌تر آن‌ها می‌شود. هر چه نور روشن‌تر باشد، قرنیه بیشتر منقبض می‌شود. این اتفاق تأثیری مشابه با جایگزین کردن یک لامپ با محدوده نور زیاد با یک لامپ با محدوده نور کم دارد، که این نیز باعث واضح‌تر شدن سایه می‌شود.

پدیده‌ی دیداری دیگری نیز وجود دارد که مثل اجسام شناور به نظر می‌رسد. اما در واقع ربطی به آن ندارد. اگر هنگام مشاهده‌ی آسمانی آبی و روشن، نقطه‌های جهنده‌ی رنگی کوچکی را مشاهده کردید، در حال تجربه‌ی پدیده‌ای هستید که به آن میدان آبی درون‌چشمی می‌گویند. در این پدیده، شما سایه‌ نمی‌بینید.  بلکه، پنجره‌های کوچک متحرکی را مشاهده می‌کنید که باعث ورود نور به شبکیه‌ی چشم می‌شوند. در واقع، سلول‌های سفید خون موجود در مویرگ‌های سطحی شبکیه‌ی چشم، باعث تشکیل این پنجره‌ها می‌شوند. سلول‌های سفید خون می‌توانند خیلی بزرگ باشند، به طوری که کل مجرای مویرگی را پر کنند و فضای پلاسمایی را در روبروی خود و ترافیک گلبول‌های قرمز را در پشت سر خود تشکیل دهند. از آنجایی نفوذپذیری نور آبی از این فضای پلاسمایی زیادتر است، هر گاه این اتفاق رخ می‌دهد، ما نقطه‌های نوری متحرکی را مشاهده می‌کنیم که جهت حرکت آن‌ها همسو با مویرگ‌های خونی است. ممکن است حتی دم‌های سیاهی را به دنبال این نقطه‌ها مشاهده کنید. این دم‌های سیاه، همان سلول‌های قرمز خون هستند که پشت سر سلول‌های سفید خون جمع شده‌اند. برخی از موزه‌های علمی، صفحه‌های روشن آبی را قرار داده‌اند که با نگاه به آن‌ها می‌توان به راحتی این نقطه‌ها را به شکلی مشخص مشاهده کرد.

هرچند چشمان همه افراد این آثار را تجربه می‌کند، اما تعداد و نوع آن‌ها در افراد مختلف بسیار گوناگون است. در رابطه با اجسام شناور، معمولاً فرد متوجه آن‌ها نمی‌شود، زیرا مغز یاد می‌گیرد تا آن‌ها را نادید ه بگیرد. با وجود این، تعداد بسیار زیاد آن‌ها یا بزرگ بودن این اجسام شناور ممکن است شرایطی جدی‌تر باشد که برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کرد. اما بیشتر اوقات، پدیده‌‌های درون‌چشمی مانند اجسام شناور و نقطه‌هایی با دم سیاه، این را به ما یادآوری می‌کنند که چیزی که فکر می‌کنیم می‌بینیم، به همان اندازه‌ای که به جهان پیرامون ما بستگی دارد، به ماهیت و ذهن ما نیز بستگی دارد